هرآنچه که باید راجع به درد فک بدانیم - وبلاگ کارآفرین

به گزارش وبلاگ کارآفرین، آرواره درد می تواند دلایل زیادی داشته باشد، از فشار سینوس بر عصب های حفره بینی گرفته تا اختلال مفصل گیجگاهی - فکی (TMJ). آرواره یا فک اتصال هایی دارد که می توانند با هر حرکت دهان مانند جویدن، مکیدن و یا مسواک زدن تحریک شوند. تراز نبودن فک نیز می تواند درد زیادی ایجاد کند.

درد فک چیست؟

مفصل فک (TMJ) محل اتصال فک پایین (آرواره) به استخوان گیجگاهی جمجمه است که دقیقاً جلوی گوش در هر سمت سر شما قرار گرفته است. این مفصل انعطاف پذیر است و این امکان را فراهم می نماید که فک به آرامی به سمت بالا و پایین و از سمتی به سمت دیگر حرکت کند. به این ترتیب امکان صحبت کردن، جویدن غذا و خمیازه کشیدن برای شما ایجاد می گردد.

عضلات متصل و اطراف مفصل فک موقعیت و حرکت های فک را کنترل می نمایند. درد فک در نتیجه مسائل مربوط به فک، مفصل فک و عضلات صورت و اطرف آن که کنترل جویدن و حرکت فک را در اختیار دارند، اتفاق می افتد. به این مسائل در اصطلاح سندروم TMJ، عملکرد نامناسب فک بالا و پایین یا مسائل آرواره (TMD) نیز گفته می گردد.1

علائم درد فک

بعضی از نشانه های درد فک در ادامه معرفی می شوند اما این نشانه ها بسته به علت و ریشه درد متفاوت هستند.

درد در ناحیه صورت که هنگام جویدن و صحبت کردن تشدید می گردد؛

حساس شدن ماهیچه ها و مفاصل؛

مشکل در ظاهر فک؛

ایجاد صدا هنگام باز و بسته شدن دهان؛

احساس صدای زنگ در گوش؛

گوش درد؛

سردرد با/بدون درد گوش و احساس فشار در پشت چشم ها؛

احساس خستگی و کسالت؛

قفل شدن فک؛

دردهای خفیف تا شدید؛

حساس شدن به درد؛

سرگیجه؛

دندان درد؛

سردردهای فشاری؛

سردرد عصبی با احساس سوزش در سر؛

تب؛

ورم صورت.

علائم دیگری هم، بسته به علت درد، ممکن است مشاهده شوند. بهتر است برای پیشگیری از بروز مسائل حاد، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید تا بعد از تشخیص علت اصلی درد، برترین درمان برای شما در نظر گرفته گردد. دندان پزشکان، جراحان دهان و دندان می توانند در این مورد به شما یاری نمایند.2

علت درد فک

حادثه های آسیب زا که منجر به درد فک می شوند

درد فک می تواند ناشی از آسیب های جسمی، آسیب دیدگی رگ های خونی یا اعصاب، عفونت یا دلایل دیگر باشد. اختلال مفصل فکی گیجگاهی به بیماری هایی گفته می گردد که روی استخوان ها، مفاصل و عضلاتی که فک را حرکت می دهند تاثیر می گذارد. این اختلال می تواند درد و ناراحتی زیادی برای فرد به همراه داشته باشد.

درد فک می تواند ناشی از موارد زیر باشد:

شکستگی فک

می تواند ناشی از افتادن یا ضربه شدید به صورت باشد.

دررفتگی فک

می تواند ناشی از باز شدن بیش از حد دهان، مانند هنگام خمیازه کشیدن باشد.

جراحی دندان

می تواند موجب درد فک گردد، زیرا بهبودی پس از عمل جراحی معمولا زمان بر است.

دندان قروچه و ساییده شدن دندان ها

بسیاری از افراد هنگام خواب یا در مواقع استرس عاطفی، دندان قروچه نموده یا دندان های خود را به هم می سایند. به این مشکل بروکسیم نیز گفته می گردد که می تواند آسیب قابل توجهی به دندان وارد نموده و موجب درد فک نیز گردد.

التهاب مفصل

التهاب مفصل یا سایر انواع آرتروز می توانند باعث شوند تا غضروف صاف و لغزنده بین مفاصل و استخوان ها از بین رفته و در نتیجه موجب درد استخوان گردد. بعلاوه بیماری آرتریت های التهابی مانند التهاب غشاء سینوویال، روماتیسم مفصلی و آرتریت پسوریاتیک باعث ایجاد التهاب در مفاصل می گردد. اگر این بیماری ها روی مفصل استخوان فک تاثیر بگذارند، موجب بروز درد در این ناحیه نیز می شوند.

مسائل دهان و دندان

بیماری های لثه، حفره و پوسیدگی دندان، شکستگی و تَرک دندان و آبسه می توانند موجب بروز درد فک شوند.

درد نوروپاتی

این نوع درد هنگامی بروز پیدا می نماید که اعصاب آسیب ببیند و سیگنال های درد را به مغز مخابره کند. علائم آن هم می تواند مداوم بوده یا اینکه هر از گاهی بروز پیدا کند. نمونه هایی از درد نوروپاتی شامل نورالژی عصب سه قلو، نورالژی پست هرپتیک (پس از ابتلا به زونا در ناحیه صورت) و درد مرتبط به سرطان است.

بیماری های عروقی

گاهی اوقات، مشکل در دستگاه عروقی می تواند منجر به درد فک گردد. بعضی از بیماری های عروقی شامل آرتریت گیجگاهی یا آرتریت سلول غول آسا و یا حتی آنژین قلب هستند. در آرتریت گیجگاهی، شریان های هر دو طرف سر ملتهب شده و منجر به سردرد و درد فک می شوند. این بیماری بعلاوه ممکن است دید فرد را به خطر بیاندازد.

آنژین می تواند زمانی به وجود بیاید که قلب به میزان لازم خون حاوی اکسیژن کافی دریافت نکند. این مشکل معمولا به علت انسداد عروق کرونری (رگ های قلب) بروز پیدا می نماید و می تواند موجب درد قفسه سینه و بعلاوه درد فک گردد. فردی که دچار آنژین شده، در معرض خطر حمله قلبی نیز قرار گرفته است.

استئومیلیت

در موارد نادر، عفونتی موسوم به استئومیلیت یا عفونت استخوان می تواند استخوان فک و بافت های مرتبط به آن را تحت تاثیر قرار دهد. این مشکل از عوارض نادر عمل جراحی دندان است.

سردردهای تنشی

سردردهای تنشی ناشی از استرس هستند. پژوهش ها نشان داده اند که بعضی از افراد مبتلا به اختلال مفصل فکی گیجگاهی، دچار سردرد نیز می شوند. با این حال، به نظر نمی رسد ارتباطی بین این دو مشکل وجود داشته باشد.

سایر بیماری ها

سایر بیماری هایی که ممکن است موجب بروز درد فک و صورت شوند، عبارتند از:

بیماری های غدد بزاقی

استرس، خستگی و کمبود خواب

بیماری های خودایمنی مانند لوپوس

آپنه انسدادی خواب

فیبرومیالژیا

سینوزیت

عفونت گوش

بعضی از بیماری های روانی.3

تشخیص درد فک

پزشکان برای تشخیص علت و درمان درد فک آزمایش هایی را انجام می دهند. بعضی از آزمایش هایی که به تشخیص علت درد یاری می نمایند، عبارت اند از:

معاینه فیزیکی شامل معاینه استخوان گردن، اعصاب، فک، دهان و ماهیچه ها؛

مطالعه کامل پرونده پزشکی و آنالیز سابقه درد؛

تست های آزمایشگاهی، شامل آزمایش خون؛

رادیولوژوی و MRI؛

آنالیز سلامت روانی و معاینات روان پزشکی.

گاهی برای آنالیز دقیق تر علت ممکن است آزمایش های مکمل نیز به صلاح دید پزشک انجام گردد.2

درمان درد فک

درمان درد فک به علت بروز این مشکل بستگی دارد. درمان های متفاوتی برای درد فک وجود دارند که بعضی عبارت اند از:

استفاده از آنتی بیوتیک ها در مواردی که درد فک ناشی از عفونت باشد؛

جراحی برای اصلاح استخوان یا عصب آسیب دیده یا تشخیص مشکل؛

استفاده از محافظ دهان؛

فیزیوتراپی؛

بی حسی و یا تسکین ماهیچه های مسئول درد؛

داروهای ضدافسردگی برای تسکین درد؛

کپسایسین موضعی برای درمان دردهایی که منشأ عصبی دارند؛

تزریق استروئید برای کاهش التهاب و ورم؛

استفاده از بعضی درمان های ضدویروسی برای عفونت های ویروسی از قبیل تبخال؛

داروهای مسکن؛

اکسیژن تراپی به منظور درمان سردردهای خوشه ای؛

داروهای تنظیم فشارخون در مواردی که مشکل از میگرن ناشی می گردد؛

درمان ریشه برای رفع کردن عفونت های دندانی؛

کشیدن دندان درصورتی که دندان آسیب دیده موجب بروز درد فک گردد؛

اسپری بی حسی برای تسکین درد در ماهیچه ها؛

بی حسی موضعی به وسیله تزریق؛

حرکات کششی در ماهیچه های درگیر درد؛

ریلکسیشن تراپی؛

رژیم غذایی حاوی مایعات و غذاهای نرم؛

حرارت یا سرمادرمانی؛

طب سوزنی و ماساژ؛

اصلاح شرایط نشستن و ایستادن به منظور کاهش فشار بر گردن و پشت بالاتنه.

درمان های دیگری هم برای درد فک وجود دارد که با توجه به علت درد، ممکن است به وسیله پزشک معالج برای شما تجویز شوند. در نهایت پزشک با توجه به شرایط و شرایط خاص بیمار، تصمیم می گیرد که از کدام روش درمانی استفاده کند.1

پیشگیری از درد فک

آگاهی از علت درد فک در پیشگیری از بروز مجدد این مشکل مؤثر است. بعضی از اقدامات پیشگیرانه ساده عبارت اند از:

پرهیز از جویدن آدامس، خوراکی های ترد یا هر ماده ای که موجب فشار بر فک می گردد؛

مصرف مواد غذایی نرم و مایعات مثل سوپ یا پاستا؛

صرف لقمه های کوچک؛

پرهیز از مصرف کافئین.

ماساژ و بعضی تمرینات سبک ایروبیک.

مصرف مکمل های کلسیم و منیزیم در صورت احتیاج؛

پرهیز از خمیازه یا باز کردن بیش از حد دهان؛

خوابیدن به پشت و یا پهلو و پرهیز از خوابیدن روی صورت؛

پرهیز از به هم ساییدن دندان ها؛

پرهیز از حمل کیف های سنگین روی یک شانه و تعویض کیف از شانه به شانه دیگر؛

توجه به نحوه صحیح ایستادن و نشستن؛

مراجعه به دندان پزشک و رعایت بهداشت دهان و دندان؛

البته در خصوص هر یک از موارد بالا مشورت با پزشک و سنجیدن شرایط مختص به هر شخص لازم است.2

عوارض درد فک و آرواره

اگر فرد به پزشک مراجعه نکند، ممکن است درد فک عوارضی جانبی برای او در پی داشته باشد. عوارض به علت و عوامل دیگر از جمله روش درمانی بستگی دارند. بعضی عوارض احتمالی درد فک عبارتند از:

عوارض دندانی

عوارض عمل جراحی

عفونت

درد مداوم

پریشانی عاطفی

از دست دادن اشتها به علت درد یا مشکل در بلع و جویدن غذا.3

پینوشتها

1.www.soroushclinic.ir

2.www.chetor.com

3.www.drdr.ir

منبع: راسخون