مطالبه شی جین پینگ از دنیا - وبلاگ کارآفرین

به گزارش وبلاگ کارآفرین، روز 25 ژانویه، شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین نطق مجازی اش در کنفرانس بین المللی مالی داووس را با عنوانی پرطمطراق شروع کرد؛ مشعل چندجانبه گرایی را در راستا حرکت رو به جلو بشریت روشن نگه داریم. این جمله مهمی بود اما نه به این دلیل که افکار شی یا چشم انداز بلند چین را آشکار کرد بلکه چون تصویری کوچک از اینکه چین می خواهد چطور از سوی دیگران دیده گردد را معین کرد.

گرچه بسیاری از بخش های سخنرانی شی به نظر درست و صادقانه می آمد اما ماهیت عمومی این نمایش و بعضی مغایرت های آشکار آن، لزوم مطالعه دقیق و منتقدانه را ایجاد نموده است. اینکه چطور این سخنرانی را باید تفسیر کرد؟ و بهترین واکنش دیگر کشورها به آن چه خواهد بود؟

قدرت های بزرگ برای اینکه در دیدگاه دیگران مثبت ارزیابی شوند درصدد جذب حامیان بیشتر و به حداقل رساندن دشمنانشان برمی آیند. چین تحت حاکمیت شی نیز از این امر مستثنی نیست اما در عین حالی که سعی در به رخ کشیدن قدرت در حال رشد کشورش دارد، می خواهد آن را به عنوان ابرقدرتی نیک اندیش جا بزند که هدفی جز کسب بهترین منافع برای بشر را در سینه ندارد. او خواستار تعاملات در حوزه اقتصاد کلان است تا بتواند اقتصاد دنیای را به رشدی پیوسته، قدرتمند، ثابت، متعادل و همه گیر برساند. او همیشه با بیان اینکه دولت ها باید ایدئولوژی های متعصبانه خود را کنار گذاشته و به جاده زیست صلح آمیز، منافع مشترک و تعاملات برد- برد قدم بگذارند خواسته آشنای چین را تکرار می نماید. او می گوید: هیچ دو برگی در دنیا یکسان نیستند و تأکید می نماید که هر کشوری بی همتا است و هیچ یک بر دیگری فزونی ندارد.

شی راهی برای دستیابی به دنیا سوم یافت و چین را ثابت قدم ترین عضو کشورهای در حال توسعه نامید. او همچنین حامی سرسخت سرانجام تقسیم بندی میان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است و می گوید کشورها باید در کنار یکدیگر در برابر چالش های دنیای بایستند و با همبستگی بهترین آینده بشر را رقم بزنند.

او به بحث چندجانبه گرایی نیز بارها اشاره نمود و راهبرد صحیح را تأکید بر ترجیح منافع مشترک بشر مانند صلح، پیشرفت، برابری، عدل، دموکراسی و آزادی بر ایدئولوژی های متعصبانه و همچنین ایجاد مکانیسم ها، اجزا و سیاست های تعامل در فضای باز و با امکانات ممکن دانست. به همین دلیل او درصدد است با ایجاد اقتصاد باز دنیای، حاکمیت تجاری چندجانبه را تقویت نموده... و موانع سد راه تجارت، سرمایه گذاری و تبادلات فناوری را بردارد. سازمان بهداشت دنیای باید با کوششی همه جانبه برای ساخت جامعه دنیای سلامت برای همه گام بردارد و سازمان تجارت دنیای نیز باید اصلاح گردد. یک ساختار سیاسی با موضوع افراد و بر پایه حقایق باید قوانین حاکم بر رشد فناوری را راهنمایی کند. تمایل شی برای تقویت سازمان بهداشت دنیای و تجارت دنیای قابل تحسین است اما اقدامات گذشته چین دست کم تا حدودی مشروعیت آنها را زیر سؤال برده است (گرچه دولت ترامپ نیز در این راه باید سرزنش گردد). درباره منطق او برای صراحت و صداقت اطلاعاتی در دست نیست؛ چراکه در سابقه او کوششی برای ویرانی دیوار بزرگ آتش چین یا برداشتن محدودیت های رو به افزایش و حتی تهدید آمیز علیه وبلاگ کارآفرین خارجی دیده نمی گردد. گرچه شی سعی در القای این مفهوم دارد که چین به قلمروی سرزمینی یا اقلیت ها احترام می گذارد اما مداخله در دیگر کشورها و کوشش برای ریشه کن کردن فرهنگ اویغورها توسط این کشور قابل چشم پوشی نیست.

اجازه دهید شفاف باشم، نمی گویم این سخنرانی چیزی بیش از یک نمایش تبلیغاتی بود یا آنچه شی بیان نمود، غیر واقع بود. تنها می گویم اقدام رئیس جمهوری چین، درست مشابه سایر رهبران دنیا بود. جورج بوش پدر هم زمانی مدعی این شد که امریکا از قدرت بزرگ خود برای تغییراتی در دنیا استفاده می نماید که نه تنها به نفع این کشور که به نفع تمام مردم دنیا است. اما همان طور که زمانی ای. اچ کار، مورخ می گوید: انگلیسی زبانان اساتید هنر پنهان نگه داشتن امیال خودخواستاره در کسوت منافع عمومی هستند. اما این گرایش تنها به انگلیسی زبانان محدود نمی گردد.

در اینجا نکته این است که حتی وقتی مقامات عالیرتبه اهداف و خواسته هایشان را صریح و صادقانه می گویند، تضمینی برای تغییر نکردن این اهداف و خواسته ها وجود ندارد. تاریخ سال های اخیر چین نمونه کاملی است از این گرایش: در حالی که قدرت افزایش یافته است، خواسته ها و بلندپروازی ها نیز رشد نموده اند و واژه منافع پایه گسترش یافته است. اگر غیر از این باشد، عجیب است.

درست همان طور که وقتی کسی برنده قرعه کشی می گردد یا ناگهان ثروتی بزرگ به ارث می برد، ناگهان خواسته هایی برایش مهم می شوند که تا پیش از اینکه به این ثروت برسد، برایش مهم نبودند و برنامه ای برای آنها نداشته است.

پس در این شرایط دیگر کشورها و بویژه امریکا باید چه واکنشی دربرابر سخنرانی شی جین پینگ داشته باشند؟ بیش از همه کشورها، امریکا نباید به سادگی از کنار این سخنرانی به عنوان اینکه یک گفتمان تبلیغی بی معنی با هدف فریب دادن مخاطبان و پنهان کردن اهداف واقعی چین بگذرند. نادیده دریافت آن به معنای نادیده دریافت این احتمال است که چین واقعاً خواستار همکاری سودمند متقابل در بعضی زمینه های مهم است. حتی اگر این همکاری برای بهره مندی از مزایایی دیگر باشد.

مهم تر از همه، امریکا نباید طوری پاسخ دهد که به نظر برسد چین نسبت به واشنگتن مسئولیت پذیری بیشتری دارد یا باعث گردد امریکایی ها خودخواه و فاقد حساسیت های لازم نشان داده شوند. امریکا و سایر کشورها باید به جای انتقاد و یا رد کردن پیشنهاد رئیس جمهوری چین، دست به آزمون شی و سنجش تمایل او به همکاری های متقابل بزنند. آنها می توانند با شناسایی مواردی که منافع دو طرف را برآورده می نماید و احتمال توافق بین آنها را بالا می برد، دست به این کار بزنند. در نهایت امریکا باید شی را در اولویت سیاست های خود قرار دهد و برای تعامل چندجانبه آماده گردد.

هیچ یک از این پیشنهادها واقعیت رقابت بین چین و امریکا را از بین نمی برد.شی ممکن است واقعاً معتقد باشد که بازی صفر صفر یا برد برد، راه حل مردم چین نیست. اما این مسأله قابل توجه است که این گرایش با کوشش های سابق چین تفاوت دارد. مهم نیست او به چه فکر می نماید، مهم این است که رقابت بین دو قدرت در ساختار نوظهور بین الملل بسیار پیچیده است و بعضی جنبه های این رقابت نمی تواند بازی صفر صفر باشد. برای آینده ای قابل پیش بینی، چالش واقعی نگه داشتن این رقابت در حدی قابل قبول و ایجاد نظمی دنیای است که به هر دو قدرت امکان همکاری در بعضی زمینه ها را بدهد.

منبع: Foreign Policy